[285] (ก) ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนา ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยตฺถ วา ปน อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนาติ?

รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เอตฺถ อวิชฺชานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เอตฺถ อวิชฺชานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย จ ภวราคานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ทุกฺขาย เวทนาย เอตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ภวราคานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ (ฉกฺกมูลกํ)

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

[286] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ?

อนาคามิสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนฯ อรหโต กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปหีโน มานานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย จ ปหีโน กามราคานุสโย จ ปหีโนฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนฯ ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีโน กามราคานุสโย จ ปหีโนฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนฯ ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีโน กามราคานุสโย จ ปหีโนฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ?

อนาคามิสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน, โน จ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ฯ อรหโต กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปหีโน อวิชฺชานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต ทุกฺขาย เวทนาย รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปหีโน กามราคานุสโย จ ปหีโนฯ

[287] (ก) ยสฺส ยตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

ยสฺส ยตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย…เป.… วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนฯ ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีโน ปฏิฆานุสโย จ ปหีโนฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนติ?

น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ?

อนาคามิสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน, โน จ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนฯ อรหโต ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย จ ปหีโน อวิชฺชานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปหีโน ปฏิฆานุสโย จ ปหีโนฯ

[288] ยสฺส ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย…เป.… วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ?

ติณฺณํ ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; มานานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนฯ อรหโต ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; มานานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีโน มานานุสโย จ ปหีโนฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; ภวราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย จ ปหีโน ภวราคานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน; มานานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปหีโน มานานุสโย จ ปหีโนฯ

[289] (ก) ยสฺส ยตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตา …เป.…ฯ

[290] (ก) ยสฺส ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ?

ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ตีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; ภวราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนฯ อรหโต กามธาตุยา ตีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; ภวราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีโน ภวราคานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ?

ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ตีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนฯ อรหโต กามธาตุยา ตีสุ เวทนาสุ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีโน อวิชฺชานุสโย จ ปหีโนฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

[291] (ก) ยสฺส ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ?

อรหโต กามธาตุยา ตีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน; ภวราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปหีโน ภวราคานุสโย จ ปหีโนฯ (เอกมูลกํ)

[292] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มานานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย จ กามราคานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย…เป.… วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนาติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ กามราคานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนาติ?

น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ กามราคานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา ; กามราคานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ (ทุกมูลกํ)

[293] ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ ทิฏฺฐานุสโย…เป.… วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนาติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ เตสํ ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ อนาคามิสฺส รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ กามราคานุสโย จ ปหีนา, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนาติ?

มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ (ติกมูลกํ)

[294] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนาติ?

ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ รูปธาตุยา อรูปธาตุยา เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา, โน จ เตสํ ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ ทุกฺขาย เวทนาย เตสํ ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา, โน จ เตสํ ตตฺถ ปฏิฆานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ อนาคามิสฺส รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ กามราคานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย ปหีโน; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา ; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วา …เป.…ฯ (จตุกฺกมูลกํ)

[295] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ภวราคานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ

ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย น วตฺตพฺโพ ‘‘ปหีโน’’ติ วา ‘‘อปฺปหีโน’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ (ปญฺจกมูลกํ)

[296] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโนติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย ปหีโน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนาติ?

อรหโต รูปธาตุยา อรูปธาตุยา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; ปฏิฆานุสโย จ ภวราคานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ปหีนา; กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ ภวราคานุสโย จ น วตฺตพฺพา ‘‘ปหีนา’’ติ วา ‘‘อปฺปหีนา’’ติ วาฯ (ฉกฺกมูลกํ)

ปหีนวาเร อนุโลมํฯ

5. ปหีนวาร

(ฆ) ปฏิโลมปุคฺคโล

[297] (ก) ยสฺส กามราคานุสโย อปฺปหีโน ตสฺส ปฏิฆานุสโย อปฺปหีโนติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ปฏิฆานุสโย อปฺปหีโน ตสฺส กามราคานุสโย อปฺปหีโนติ? อามนฺตาฯ